Εργατική πρωτομαγιά : ημέρα μνήμης και χαράς

Ο Μάης δεν είναι μόνο ο μήνας που σφραγίζει την άνοιξη, αλλά και μήνας μνήμης και τιμής για τους αγώνες των ανθρώπων, για μια πιο όμορφη και καλύτερη ζωή. Η Πρωτομαγιά είναι το «άνθος» αυτών των αγώνων, ένα άνθος ποτισμένο με θυσίες και αίμα. Με σημαιοφόρους τους πρώτους νεκρούς εργάτες του Σικάγο αλλά και τον κάθε εργαζόμενο ξεχωριστά που έδωσε τη ζωή του για το δικαίωμα στο αύριο. Η πρώτη Μάη του 1886 είχε οριστεί ως μέρα έναρξης μαζικού απεργιακού κινήματος και συγκέντρωσης ολόκληρης της εργατικής τάξης της Αμερικής στο Σικάγο - ήταν το μεγαλύτερο βιομηχανικό κέντρο - για τη διεκδίκηση του οχτάωρου. Η απόφαση είχε παρθεί δυο χρόνια πριν στο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας. Το σύνθημα ήταν: «Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο». Ήταν Σάββατο, εργάσιμη μέρα. Όμως οι εργάτες - αναφέρουν οι ιστορικές περιγραφές - γελώντας, κουβεντιάζοντας και ντυμένοι με τα καλά τους κατευθύνονταν, μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά τους στο χώρο της συγκέντρωσης. Γύρω στους 340.000 εργάτες διαδήλωναν σ' όλη τη χώρα, περίπου 190.000 είχαν κατέβει σε απεργία, από τους οποίους οι 80.000 στο Σικάγο. Ο δρόμος είχε αποκτήσει ατμόσφαιρα γιορτής. Όμως οι εργοδότες είχαν αντίθετη γνώμη και σε συνεργασία με την αστυνομία, την εθνοφρουρά, με τους οπλισμένους μπράβους αλλά και με τον ελεγχόμενο Τύπο ο οποίος είχε ετοιμάσει το έδαφος κατάλληλα αντέδρασαν . Στους πλαϊνούς δρόμους της συγκέντρωσης και τις γύρω στέγες η ατμόσφαιρα είχε γίνει απειλητική. Σ' όλη την περιοχή υπήρχαν παρατεταγμένοι λόχοι αστυνομικών και ειδικών δυνάμεων έτοιμοι να επιβάλουν την τάξη. Χίλιοι τριακόσιοι πενήντα εθνοφρουροί με πολυβόλα περίμεναν το σύνθημα για να δράσουν. Ενώ το συγκεντρωμένο πλήθος στην πλατεία Χεϊμάρκετ παρακολουθούσε τις ομιλίες, ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης διατάσσει να διαλυθεί η συγκέντρωση. Ξαφνικά βόμβα σκάει μέσα στο πλήθος. Το αίμα αρχίζει να βάφει το χώρο της συγκέντρωσης. Η αστυνομία, ο μπράβοι, χτυπάνε στο ψαχνό προς όλες τις κατευθύνσεις... Η δίκη των συλληφθέντων ήταν μια σκέτη παρωδία. Δε δικάστηκαν οι πράξεις, αλλά οι ιδέες. Στις 9 Οκτώβρη 1886 ανακοινώθηκε η προαποφασισμένη ετυμηγορία. Για τους βασικούς κατηγορούμενους Σπάιτς, Φίσερ, ΄Ενγκελ και ο Πάρσονς η απόφαση θάνατος δια απαγχονισμού. Η ποινή εξετελέσθη στις 11 Νοέμβρη του 1887. Για τους Φίλντεν και Σβαμπ ο κυβερνήτης μια μέρα πριν την εκτέλεση μετέτρεψε τη θανατική ποινή σε ισόβια κάθειρξη. Ενώ ο Λουί Λινγκ βρέθηκε νεκρός στο κελί του πριν οδηγηθεί στην αγχόνη... Το ματωμένο πουκάμισο των εργατών του Σικάγου έγινε σύμβολο πάλης και θυσίας.
Πρωτομαγιά στην Ελλάδα
Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στην Ελλάδα, από τον Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Καλλέργη. Το 1893, 2000 διαδήλωσαν ζητώντας οχτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων. Το 1894, γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα που λήγει με 10 συλλήψεις και τον Αύγουστο ακολουθεί σύλληψη του σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη.
Το 1936 έχουμε τους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης. Τα γεγονότα ξεκίνησαν γύρω στο Φεβρουάριο, με κατάληψη ενός εργοστασίου ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση καπνεργατών από άλλα εργοστάσια. Εναντίον τους χρησιμοποιήθηκε τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Σε μια συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν 7-8 εργάτες. Σ' αυτό το σημείο έχει στηθεί το μνημείο του καπνεργάτη. Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά είχαμε τουλάχιστον 12 νεκρούς και 300 τραυματίες. Οι δολοφονίες των εργατών ήταν η έμπνευση του Ρίτσου για τον "Επιτάφιο". Το 1944 ο κατοχικός στρατός των Γερμανών, εκτέλεσε 200 Έλληνες αγωνιστές στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ο Νίκος Μαριακάκης, ένας απ' τους 200, έγραψε στο σημείωμα που άφησε: "Καλύτερα να πεθαίνει κανείς στον αγώνα για τη λευτεριά, παρά να ζει σκλάβος". Το Μάη του 1963, δολοφονήθηκε ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης. Δεν ήταν Πρωτομαγιά, αλλά 22 Μαΐου. Ο Γρηγόρης Λαμπράκης μιλούσε σε συγκέντρωση των "Φίλων της Ειρήνης" για την παγκόσμια ύφεση όταν δέχτηκε επίθεση από άγνωστους με ρόπαλα. Έξω απ' την αίθουσα ο Λαμπράκης χτυπήθηκε από τρίκυκλο και τελικά εξέπνευσε στις 27 Μαΐου. Ο Λαμπράκης είχε συμμετοχή σε ειρηνιστικές πορείες τον Απρίλιο του 1963 στην Αθήνα, κι ήταν απ' τα κεντρικά πρόσωπα στην εκδήλωση για την Πρωτομαγιά στο γήπεδο του Παναθηναϊκού.

Καλή Πρωτομαγιά σε όλους!